Listy czytelników
Szanowni Państwo!
W numerze 1029 (9/2020) jest bardzo ciekawy artykuł pt. „Pożyteczny gaz”, opisujący niezwykłe właściwości helu, jego pochodzenie i przeróżne zastosowania. Opis jest szczegółowy i dokładny, tym niemniej chciałbym wspomnieć o jeszcze jednej właściwości helu, bardzo istotnej przy nurkowaniu. Prawie wszystkie gazy rzeczywiste przy temperaturze ok. 300 K nagrzewają się podczas sprężania, a podczas rozprężania oziębiają. Jest to tzw. efekt Joule’a-Thomsona, wykorzystywany na skalę przemysłową do skraplania gazów atmosferycznych. Nurek oddycha gazem, który znajduje się w butli pod wysokim ciśnieniem, więc zanim gaz dopłynie do maski oddechowej, musi zostać rozprężony w reduktorze ciśnienia. I tu pojawia się problem, ponieważ sprężone powietrze, tlen czy azot mocno oziębiają się przy rozprężaniu, co może spowodować zamarznięcie reduktora, a w konsekwencji uduszenie nurka. Takie ryzyko nie występuje tylko w przypadku mieszanek do oddychania zawierających odpowiednią ilość helu. Otóż dla helu (oraz wodoru) efekt Joule’a- -Thomsona jest przeciwny niż dla pozostałych gazów rzeczywistych i obydwa te gazy podczas rozprężania się ogrzewają! Wiedzą o tym nurkowie, więc stosują mieszanki z helem, by reduktory nie zamarzały pod wodą.
STANISŁAW PARUZEL (WIELOLETNI CZYTELNIK „WIŻ”)
***
Szanowna Redakcjo!
Zauważyłem poważny błąd w artykule „Nadciąga farmagedon” („WIŻ” nr 9/2020). Najpierw autor pisze: „Aby wyprodukować kilogram wołowiny, potrzeba średnio 13 kg zbóż (…) i ponad 6 kg paszy”. A potem pisze: „Z każdych 100 kcal zbóż, którymi karmimy zwierzęta, otrzymujemy tylko 17– 30 kcal w postaci mięsa”. Od razu widać, że autor pomylił się 10 razy – zapomniał dodać jedno zero: powinno być: „z każdych 1000 kcal…”.
Błąd jest matematyczny – to można od razu policzyć: 13+6 = około 20. Z 20 kg zbóż mamy 1 kg mięsa, czyli ze 100 kg mamy 5 kg, czyli z 1000 kg mamy 50 kg. Ale w mięsie jest 2 razy mniej kalorii niż w zbożu czy paszy, a więc z 1000 kcal ze zbóż mamy 25 kcal z mięsa.
Ponieważ wiedza o tym, ile kg potrzebuje zjeść zwierzę, aby urosnąć do wieku rzeźnego, jest wiedzą powszechną, więc w oszacowaniu „13 kg zbóż (…) i ponad 6 kg paszy” na 1 kg mięsa nie ma błędu – każdy chłop się orientuje, ile jedzą jego zwierzęta – jedyne miejsce na błąd to „100 kcal”.
TOMASZ KAMIŃSKI
Szanowny Czytelniku!
Dziękujemy bardzo za zwrócenie uwagi. Ma Pan rację. Do tekstu wkradł się błąd w postaci braku jednego zera. Powinno być: „Z każdych 1000 kcal zbóż, którymi karmimy zwierzęta, otrzymujemy tylko 17– 30 kcal w postaci mięsa”. Dziękuję za czujność.
Niestety w tekście znalazł się jeszcze jeden błąd, na który zwrócili nam uwagę czytelnicy. Chodzi o scenę z filmu „Miś” Stanisława Barei, w której pada kwestia „Widzisz synku. Tak wygląda baleron”. Rzeczywiście słowa te padają nie w sklepie mięsnym – jak napisałem – lecz w teatrze podczas spektaklu. Posypuję głowę popiołem. Mój błąd, za co przepraszam.
KAMIL NADOLSKI
***
Zapraszamy do pisania listów na adres wiedzaizycie@wiz.pl