Wiedza i Życie
Opinie

Listy czytelników

Szanowna Redakcjo,

pragnę zwrócić uwagę na błąd zawarty w artykule „Podróż przez skały” („WiŻ” 7/2019). Otóż pod zdjęciem Trzech Koron podana jest informacja, że to najwyższy szczyt Pienin. Najwyższym szczytem Pienin jest Wysoka 1050 m, gdy tymczasem Trzy Korony mierzą 982 m. Trzy Korony są najbardziej znanym szczytem Pienin i można dodać, że są najwyższym szczytem Pienin Środkowych, a właściwie to Okrąglica tworząca ten masyw jest najwyższym wierzchołkiem Trzech Koron.

POZDRAWIAM

JERZY FORCZEK – PRENUMERATOR I CZYTELNIK „WIŻ” OD 55 LAT

Ma Pan oczywiście rację – dziś Pieniny są mezoregionem obejmującym Pieniny Spiskie, Pieniny Właściwe i Małe Pieniny. Kulminację tych ostatnich stanowi Wysoka (1050 m n.p.m.). Jednak jeszcze niedawno nie było to wcale takie oczywiste. Jerzy Kondracki, twórca współczesnej regionalizacji fizyczno-geograficznej Polski (później wielokrotnie modyfikowanej), który pierwszy wydzielił mezoregion Pieniny (514.12), w „Geografii fizycznej Polski” z 1978 r. pisał tak: „Nazwa ta odnosi się w zasadzie do największego w pasie skałkowym masywu wapiennego przeciętego wąskim, głębokim i bardzo krętym przełomem Dunajca. Jednakże w sensie regionalnym rozciągamy ją na cały pas skałkowy w granicach Polski”. Opisując pas skałkowy, stwierdzał dalej: „Skałki tworzą tu wyraźne pasmo górskie przecięte przełomami Dunajca na trzy człony: grzbiet Braniska-Hombarku, właściwe Pieniny oraz Małe Pieniny”. Rzec można, że w chwili, gdy „właściwe Pieniny” dały nazwę całemu mezoregionowi, same stały się Pieninami Właściwymi (lub Środkowymi). Co ciekawe, jeśli cofniemy się jeszcze bardziej w przeszłość, okaże się, że do połowy XIX w. Pieninami miejscowa ludność nazywała po prostu… Trzy Korony. W 1870 r. Walery Eliasz Radzikowski w swoim słynnym „Ilustrowanym przewodniku do Tatr, Pienin i Szczawnic” pisał: „Pieninami zwie się całe pasemko gór wapiennych od Czorsztynu do Szczawnicy przerżnięte korytem Dunajca. Ciągnie się ono 1½ mili wzdłuż, a wszerz sięga najwięcej ¾ mili; za właściwe zaś Pieniny uważają ludzie główną grupę skał od Czerwonego Klasztoru do ujścia potoku Ruskiej Wody w Szczawnicy…”. Widać zatem, że z upływem stuleci i dekad nazwa geograficzna „Pieniny” zrobiła wielką karierę. Najpierw nazywano w ten sposób jedynie masyw Trzech Koron, potem właściwe Pieniny, następnie cały mezoregion, a nie jest to koniec ekspansji, jako że w literaturze geologicznej istnieje też pojęcie Pienińskiego Pasa Skałkowego, który ciągnie się na długości 600 km od zachodniej Słowacji po Rumunię, oddzielając Karpaty Zewnętrzne od Karpat Wewnętrznych.

ANDRZEJ HOŁDYS

Wiedza i Życie 11/2019 (1019) z dnia 01.11.2019; Listy czytelników; s. 80

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną