materiały prasowe
Opinie

Nauka jako prowizorka

Najbardziej interesujące koncepcje naukowe są swego rodzaju mapami, powiada Priyamvada Natarajan w książce o kluczowych teoriach kosmologii. „Odkrywane prawdy mają charakter dynamiczny i kreślą jedynie mapę wytyczającą drogę dalszego rozwoju”. Mapa ta jest z gruntu prowizoryczna i w tym sensie prowizoryczna jest cała nauka, gdyż nowe ustalenia powodują modyfikacje teorii i całego stanu wiedzy. Oczywiście to metaforyczne zobrazowanie nauki nie wyklucza zamieszczenia w książce rozdziałów o historycznych mapach kosmosu – niektóre wielkiej urody graficznej – oraz o mapach rozkładu promieniowania reliktowego, opracowanych dzięki satelitom COBE, WMAP i Planck.

Oprócz promieniowania reliktowego autorka – profesor astronomii i fizyki na Uniwersytecie Yale – zajmuje się w „Mapach kosmosu” ucieczką galaktyk, przyspieszaniem ekspansji wszechświata, czarnymi dziurami i ciemną materią. Wszystko to zostało wyprowadzone z bogato udokumentowanej tradycji historycznej, pokazującej nie tylko ewolucję poglądów na urządzenie wszechświata, ale także narodziny kosmologii jako nauki.

Walorem książki jest pokazanie obrazu nauki dzisiejszej, w której nic się nie osiągnie bez współpracy między naukowcami różnych branż. Niektóre prace, np. na temat cząstek, mają po 5 tys. autorów i czasem taka lista zajmuje więcej miejsca niż treść artykułu. Zwłaszcza badania kosmologiczne powodują wzrost ilości i szybkości napływu danych, ale tu z odsieczą przychodzi informatyka. Oprócz tradycyjnego podziału na teoretyków i eksperymentatorów w naukach ścisłych wytworzyła się nowa grupa: symulatorów, którzy budują modele zjawisk i testują je na komputerach. Wszyscy ci uczeni nieustannie pracują nad tym, by mapy nauki były wciąż aktualne i prowadziły nas ku nieznanym tajemnicom.

Priyamvada Natarajan, Mapy kosmosu. Przełomowe idee naukowe, dzięki którym odkryliśmy Wszechświat, przeł. Bogumił Bieniok, Ewa L. Łokas, Prószyński Media, Warszawa 2017

Wiedza i Życie 1/2018 (997) z dnia 01.01.2018; Książki. Recenzje; s. 75

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną