Humanistyka dla kosmitów

Humanistyka dla kosmitów

materiały prasowe

Ryszard Koziołek, literaturoznawca z Uniwersytetu Śląskiego, po znakomitym zbiorze literackich esejów „Dobrze się myśli literaturą” kolejną książką – „Wiele tytułów”potwierdza swe szczególne predylekcje do uprawiania eseistyki. Tematyka zbioru jest zróżnicowana – od rozważań nad okolicznościami przyznania literackiej Nagrody Nobla Dylanowi poprzez świetne egzegezy lektur szkolnych, stawiające literaturę Sienkiewicza, Conrada, Prusa, Reymonta w zupełnie nowym świetle aż po niebanalne refleksje wokół współczesnego Kościoła i spraw wiary.

Koziołek uznaje istotnych twórców kultury za tzw. sygnalistów – ludzi, którzy jakby alarmują świat, budzą ludzkość, przedstawiają tematy, które dopiero staną się ważne. Mało tego, ci najważniejsi sygnaliści są intelektualnie nieśmiertelni, sygnalizują długo po swej biologicznej śmierci, ponieważ ich literatura jest ponadczasowa – tu polecam szczególnej uwadze czytelników esej o „Chłopach” Reymonta. Jest trochę tak jak w pięknym aforyzmie Kafki przywoływanym przez Koziołka: „Sztuka jest spieszącym się lustrem, podobnie jak zdarza się to niektórym zegarom”.

Literatura bywa również rodzajem symulacji sytuacji skrajnych – np. przedstawia katastrofalne skutki widocznych współcześnie tendencji rozwojowych (jak czyni to w swych najlepszych momentach literatura SF). Koziołek uważa, że np. „Folwark zwierzęcy” Orwella zyskał w ostatnich latach niepokojącą aktualność. Można by się jednak zastanawiać, czy kiedykolwiek ją utracił.

Autor przywołuje opinię znanego socjobiologa Edwarda Wilsona, który zadaje ważkie pytanie – czym ludzkość mogłaby zainteresować przybyłych na naszą planetę kosmitów? Bo przecież nie nauką czy technologią – tę uznaliby za banalną. Zainteresowałaby ich prawdopodobnie humanistyka – jako nauka o naszej osobności i wyjątkowości. Zafrapowałyby ich pewnie owoce naszej sztuki, które musiałyby różnić się od ich wytworów estetycznych w sposób trudny do oszacowania.

Ryszard Koziołek, Wiele tytułów, Czarne, Wołowiec 2019

Wiedza i Życie 3/2020 (1023) z dnia 01.03.2020; Książki. Recenzje; s. 74

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną