Wielkopolski zryw

W ubiegłym roku minęła 100. rocznica wybuchu powstania wielkopolskiego, jedynego polskiego zrywu niepodległościowego, który zakończył się sukcesem. O tamtych wydarzeniach opowiada książka historyka, Marka Rezlera. Do dyspozycji mamy drugie, rozszerzone i poprawione wydanie pozycji, która ukazała się dziesięć lat temu, uwzględniające najnowsze ustalenia dotyczące tytułowego powstania. Autor nie skupia się wyłącznie na odtworzeniu przebiegu walk, jakie wybuchły w grudniu 1918 roku wraz z przyjazdem do Poznania Ignacego Paderewskiego, ale opisuje też sytuację Polaków w Wielkopolsce w okresie zaborów, ich postawy wobec niemieckich władz i ich polityki oraz trudną drogę do niepodległości (powstania, a później pracę organiczną i walkę z germanizacją). Oczywiście najwięcej miejsca zajmują walki powstańcze z lat 1918–1919. Autor szczegółowo opisuje polsko-niemieckie zmagania na polach bitew, a także to, co działo się na ich zapleczu. Prezentuje tło polityczne opisywanych wydarzeń, postawy ludności cywilnej, stosunek do powstania państw ententy oraz Niemiec i Polski. Obok historii znanych przedstawiono też epizody mniej znane lub w ogóle nieznane, jak chociażby dzieje Poznańskiego Batalionu Śmierci. Ostatnia część książki to omówienie udziału wielkopolskich żołnierzy w walkach o wschodnią granicę państwa polskiego i powstrzymanie bolszewickiej inwazji, a także opis upamiętnienia bohaterów tamtych wydarzeń. Całość uzupełniają mapy, plany oraz tablice, na których szczegółowo przedstawiono mundury, uzbrojenie, odznaczenia czy insygnia powstańców. Książka warta polecenia wszystkim tym, którzy interesują się historią, dziejami państwowości polskiej oraz okolicznościami powrotu do ojczyzny ziem zaboru pruskiego.

Marek Rezler, Powstanie wielkopolskie po 100 latach, Rebis, Poznań 2018