Shutterstock
Struktura

Nauka odzyskuje zaufanie

89 proc. Polaków ufa dziś nauce. Jesteśmy wobec niej mniej sceptyczni niż Brytyjczycy, Niemcy czy Amerykanie. Za najważniejsze zadania dla uczonych uznajemy szukania terapii nowotworów czy chorób serca i walkę ze zmianami klimatu. To wnioski z badania „State of Science Index”.
(red.)
26 maja 2021

W ostatnich latach wyniki badania pokazywały nam, że coraz mniej doceniamy naukę – trzy lata temu jej głos kwestionował co czwarty Polak (27 proc.). Pandemia koronawirusa, mimo negatywnych skutków społeczno-gospodarczych, zatrzymała złą dla nauki tendencję – nastąpił 4 proc. wzrost zaufania wobec niej – mówi Radosław Kaskiewicz, dyrektor zarządzający 3M w Polsce. – Nasze oczy zwróciły się ku naukowcom, inżynierom i lekarzom, z których pracą wiążemy nadzieje na lepszą przyszłość. Zauważyliśmy, jak bardzo ważna jest ich rola i jednogłośnie uważamy, że należy podejmować działania, by zachęcać młodych ludzi do kształcenia się w obszarze nauk ścisłych, przyrodniczych, inżynieryjnych i technologicznych. Sceptycyzm wyraża dziś 20 proc. respondentów. Ze stwierdzeniem „Jestem sceptyczny/sceptyczna wobec nauki” zgadza się jedna czwarta Brytyjczyków (24 proc.) i Francuzów (26 proc.), niemal jedna trzecia Niemców (31 proc.) i ponad jedna trzecia Amerykanów (35 proc.).

Jedna piąta Polaków, która przyznaje się do sceptycyzmu wobec nauki, twierdzi, że:

  • zbyt wiele opinii naukowców jest ze sobą sprzecznych (62 proc.),
  • są sceptyczni wobec rzeczy, których nie rozumieją (53 proc.),
  • na naukę mają wpływ działania rządowe (46 proc.),
  • do zakwestionowania nauki skłoniła ich pandemia (43 proc.),
  • na naukę maja wpływ korporacje (40 proc.),
  • z natury kwestionują większość rzeczy (26 proc.),
  • nauka jest niezgodna z ich osobistymi przekonaniami (17 proc.),
  • nauka jest z niezgodna z ich przekonaniami religijnymi (14 proc.).

Powodów, dla których Polacy ufają nauce, jest sześć:

  • zaufanie do metod badawczych stosowanych przez naukowców (55 proc.),
  • wiara, że nauka może rozwiązać globalne problemy społeczne (54 proc.),
  • fakt, że wnioski z badań są zrozumiałe (53 proc.)
  • dostrzeganie wpływu nauki na własne codzienne życie (53 proc.),
  • obserwacja, że nauka pomaga przywrócić świat do stanu sprzed pandemii (50 proc.),
  • fakt, że wiary w naukę zostało się nauczonym (32 proc.).

Zapytani zaś o zawody, którym ufają najbardziej, respondenci wskazują naukowców i inżynierów (60 proc.), lekarzy (58 proc.) oraz nauczycieli (37 proc.). Równocześnie jednak jedna trzecia (29 proc.) Polaków deklaruje, że nie ma w zwyczaju ufać komukolwiek, bazując na jego profesji.

– Jakość naszego życia jest uzależniona przede wszystkim od postępu w kluczowych dziedzinach gospodarki wynikającego z osiągnięć nauki. Z kolei osiągnięcia nauki są uzależnione od poziomu i ukierunkowania badań naukowych realizowanych na uczelniach, integracji środowiska naukowego oraz jego współpracy z podmiotami gospodarczymi. Ważne jest również, jak wielu mamy w kraju naukowców, inżynierów i wynalazców – komentuje dr inż. Barbara Malinowska, biotechnolożka i chemiczka. – Pandemia zwiększyła widoczność specjalistów od nauk ścisłych w przestrzeni publicznej. Zdaniem badanych to szansa na wzrost zainteresowania tą ścieżką kariery wśród młodych. Aby edukacja technologiczna zdała egzamin, potrzebne jest także zaangażowanie ze strony sektora prywatnego.

W opinii 74 proc. badanych to właśnie osiągnięcia nauki poprawią nasze życie w przyszłości. Uważają jednocześnie, że dziś ważniejsze od znalezienia leku na pojawiające się wirusy, w tym COVID-19 (68 proc.), jest wypracowanie terapii na choroby, które towarzyszą nam od dawna, w tym nowotwory czy choroby serca (75 proc.). A walka ze zmianami klimatu (54 proc.) jest ważniejsza niż ograniczanie bezrobocia (50 proc.).

– Zanim pojawił się koronawirus, największym problemem były nowotwory i choroby przewlekłe. Pandemia zepchnęła je na dalszy plan, ale problem nie przestał istnieć. Dla Polaków jest on cały czas priorytetem – mówi Mariusz Wawer, dyrektor ds. zrównoważonego rozwoju z 3M w Polsce, przewodniczący Komitetu ds. Zrównoważonego Rozwoju w Amerykańskiej Izbie Handlowej w Polsce. – To, co cieszy, to zwiększone zainteresowanie wyzwaniami klimatycznymi i tym jak nauka może je rozwiązywać. Zrównoważony rozwój przestał być ideą funkcjonującą tylko na papierze. To już element naszej codzienności.

***

„State of Science Index” to badanie postaw społecznych wobec nauki i technologii realizowane przez firmę 3M na reprezentatywnej grupie osób (N=1000 respondentów w każdym kraju, 18+) w 17 krajach. Badanie przeprowadzane jest metodą CAWI. Ankieta badawcza dotyczy czterech zidentyfikowanych przez 3M kluczowych obszarów prezentujących postawy społeczne wobec nauki i technologii, tj. zaufanie do nauki (1), kapitał społeczny w dziedzinie nauk ścisłych, przyrodniczych i inżynieryjno-technicznych (2), zrównoważony rozwój (3) oraz wspólna odpowiedzialność (4). Badaniem są objęte takie kraje, jak: Brazylia, Kanada, Chiny, Niemcy, Indie, Japonia, Meksyk, Polska, Singapur, Korea Południowa, Hiszpania, Francja, Wielka Brytania i USA oraz Emiraty Arabskie, Kolumbia, Australia i Włochy, które dołączyły do przedsięwzięcia w tej edycji (luty-marzec 2021). W 2021 r. zrealizowano piątą edycję badania (pierwsza edycja została przeprowadzona w 2017 r.). Polska jest uwzględniona w badaniu od początku.

Wyniki globalne dostępne są tutaj.https://www.3m.com/3M/en_US/state-of-science-index-survey/

(red.)