Niezniszczalne niesporczaki

Niesporczaki to niewielkich rozmiarów (poniżej milimetra) bezkręgowce znane z wręcz niesamowitej odporności na absolutnie ekstremalne warunki zewnętrzne. Mogą np. przeżyć w temperaturze zbliżonej do zera bezwzględnego, ale też w 150ºC, znieść bardzo niskie i bardzo wysokie ciśnienie. Niezwykle istotną kwestią jest to, że potrafią przetrwać dawki promieniowania jonizującego tysiąckrotnie większe niż w przypadku innych zwierząt. Do tej pory nie znaliśmy dokładnego mechanizmu tej odporności.

Promieniowanie jonizujące czy kosmiczne prowadzi do powstawania w komórkach silnie reaktywnych rodników oraz jonorodników hydroksylowych. Te z kolei oddziałują z łańcuchami DNA, niszcząc je. Jak się okazało, u niesporczaków kwasy nukleinowe są chronione dzięki obecności białka Dsup (damage suppresor – tłumienie uszkodzeń). Jego synteza rusza w momencie, gdy niesporczak wchodzi w stan anhydrobiozy (obniżenia aktywności życiowej przy niedostatku wody).

Badania wykonane na amerykańskim University of California (2019) wykazały, że Dsup łączą się z histonami (białkami wiążącymi DNA), otulając je warstwą przypominającą strukturą watę cukrową. Co ciekawe, ludzkie komórki w badaniach in vitro także ujawniały zwiększoną odporność na promieniowanie, kiedy zwiększono im ekspresję genu kodującego Dsup. U niesporczaków prawdopodobnie nie jest to adaptacja do warunków natężonego promieniowania, lecz do pojawiających się szkodliwych jonorodników hydroksylowych w warunkach braku wody.