Olbrzym z Lisowic dorównywał dinozaurom
Zanim Ziemią zawładnęły dinozaury, jej głównymi mieszkańcami były inne grupy gadów. Do najważniejszych należały roślinożerne dicynodonty. Skamieniałość takiego właśnie olbrzyma o masie 9 t i rozmiarach słonia znaleźli polscy paleontolodzy w cegielni w Lisowicach na Górnym Śląsku. Odkrycia dokonali Tomasz Sulej z Instytutu Paleobiologii PAN i Grzegorz Niedźwiecki, pracujący obecnie na Uniwersytecie w Uppsali.
Zwierzę żyło przed 210–205 mln lat, pod koniec triasu – pierwszego okresu ery paleozoicznej. Był to ważny moment w dziejach naszej przyrody, gdyż wtedy Ziemię zaczęły przejmować w posiadanie dinozaury. Wśród badaczy panowało przekonanie, że w owym czasie żaden inny zwierz nie dorównywał im rozmiarami. Gigant z Lisowic o długości 4,5 m i wysokości 2,6 m podważa ten pogląd. Naukowcy nazwali go Lisowicia bojani i opisali w listopadowym numerze „Science”. Kiedy ponad dekadę temu znaleźli pierwsze fragmenty tego osobnika, byli przekonani, że trafił im się jakiś nieznany gatunek dinozaura. Dopiero żmudna rekonstrukcja zebranego w ciągu wielu lat materiału paleontologicznego wykazała, że jest to jednak kuzyn ssaków – dicynodont. Ale ani wielkie rozmiary, ani też kły podobne do psich nie uchroniły go przed wymarciem. Lisowicia bojani przeminął. Mógł się do tego przyczynić żyjący w tym samym czasie smok wawelski – dwunożny drapieżny gad bardzo podobny do dinozaurów, którego skamieniałe szczątki także znaleziono kilka lat temu w Lisowicach.
Dicynodont gigant, wieńczący kilkadziesiąt milionów lat ewolucji tej wymarłej grupy zwierząt, dołączył do polskich hitów paleontologicznych z ery mezozoicznej, takich jak wspomniany już smok czy też szybujący gad Ozimek volans, odnaleziony dwa lata temu w Krasiejowie na Opolszczyźnie przez zespół prof. Jerzego Dzika z Instytutu Paleobiologii PAN. W tym samym Krasiejowie kilkanaście lat temu odkryto też szczątki słynnego silezaura – zwinnego dwumetrowego gada blisko spokrewnionego z dinozaurami, a w jednym z kamieniołomów w Opolu natrafiono w 2011 r. na gigantycznego amonita sprzed 92 mln lat. Jego muszla miała średnicę 118 cm.