Piorun utrwalony w kamieniu

W Sekcji Archeo w Pulsarze prezentujemy archiwalne teksty ze „Świata Nauki” i „Wiedzy i Życia”. Wciąż aktualne, intrygujące i inspirujące.

Podczas wyładowania atmosferycznego wyzwalają się olbrzymie ilości energii. Jej część przenika do podłoża, w które uderza iskra przeskakująca z chmury burzowej. Po uderzeniu w skale pozostaje fulguryt – czarna podłużna blizna zbudowana z krzemionki przetopionej pod wpływem wysokiej temperatury. Zwykle ma on średnicę kilku oraz długość kilkudziesięciu centymetrów. Okazuje się, że współczesne metody ustalania wieku skał pozwalają na dokładne określenie momentu zdarzenia. Takie szkliste ciała wchłaniają bowiem wodę, powoli i w stałym tempie. Wystarczy zatem zmierzyć jej ilość w fulgurycie.

Naukowcy przetestowali metodę w laboratorium. Potraktowali łukiem elektrycznym blok bazaltu i uzyskali temperaturę 10 000°C. Tam, gdzie skała została przetopiona, cała woda z niej wyparowała. Czas geologiczny został wyzerowany. Tak samo musi być w naturalnych fulgurytach. W chwili powstania nie ma w nich wody. Pojawia się ona stopniowo wraz z upływem czasu. Ten swego rodzaju zegar wodny, powstający dzięki piorunowi, pozwala np. określić, kiedy dokładnie z jakiegoś terenu zaczął się wycofywać lodowiec. Według autorów badań, które ukazały się w „Earth and Planetary Science Letters” (2021), najstarsze datowane fulguryty pochodzą sprzed kilkudziesięciu tysięcy lat.

Dziękujemy, że jesteś z nami. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża wyselekcjonowane badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.