Cyrkon Cyrkon Shutterstock
Środowisko

Kuźnia w kraterze

Są minerały tak powszechne w skorupie ziemskiej jak kwarc i są tak rzadkie jak… reidyt.

Ten drugi znaleziono dotychczas w sześciu miejscach na globie, i to w aptekarskich ilościach. Powstaje on z przetopienia popularnego na Ziemi cyrkonu. Oba minerały mają identyczny skład chemiczny, ale różnią się strukturą wewnętrzną.

O najnowszym odkryciu reidytu donieśli australijscy naukowcy z Curtin University w Perth. Celem ich badań był zagrzebany pod młodszymi osadami geologicznymi krater impaktowy Woodleigh w Australii Zachodniej. Odkryta w 2000 r. struktura ma prawdopodobnie średnicę ponad 100 km, co oznacza, że powstała w wyniku uderzenia o Ziemię meteorytu o średnicy 6–10 km. Podczas upadku takiego olbrzyma dochodzi do wygenerowania wysokich temperatur i wielkich ciśnień. Trwa to przez krótką chwilę, ale wystarczy do szybkiego przetopienia i zdeformowania materiału skalnego. W takich właśnie iście apokaliptycznych okolicznościach może narodzić się reidyt – minerał znacznie rzadszy niż złoto czy platyna. Potrzebne jest tu ciśnienie rzędu kilkudziesięciu gigapaskali, setki tysięcy razy większe od ciśnienia atmosferycznego. Mniejsze obiekty kosmiczne spadające na Ziemię dostarczają za mało energii, by reidyt powstawał na większą skalę.

Naukowcy z Curtin University nawiercili środek krateru Woodleigh w zeszłym roku. Bardzo chcieli znaleźć reidyt, ponieważ w ten sposób pośrednio potwierdziliby, że badana przez nich struktura impaktowa jest faktycznie bardzo wielka, być może największa w całej Australii i jedna z większych na świecie. I szczęście się do nich uśmiechnęło. Wyniki swoich badań opublikowali w październikowym numerze „Nature Geoscience”.

Wiedza i Życie 12/2018 (1008) z dnia 01.12.2018; Sygnały; s. 14

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną